𝗪𝗔𝗥𝗠-𝗨𝗣
• Ano ang naiisip mo sa tuwing naririnig mo ang salitang “protesta”? Bakit?
• Aling protesta sa kasaysayan ang pinakatumatak sa iyo? Ikuwento sa grupo ang nalalaman mo tungkol dito.
• Sa tingin mo, bakit mahalang manindigan para sa katotohanan, kahit na hindi ito naaayon sa opinyon ng nakararami?

𝗪𝗢𝗥𝗗
𝘐𝘱𝘢𝘨𝘵𝘢𝘯𝘨𝘨𝘰𝘭 𝘮𝘰 𝘢𝘯𝘨 𝘬𝘢𝘳𝘢𝘱𝘢𝘵𝘢𝘯 𝘯𝘨 𝘮𝘨𝘢 𝘵𝘢𝘰𝘯𝘨 𝘬𝘢𝘩𝘢𝘣𝘢𝘨-𝘩𝘢𝘣𝘢𝘨, 𝘯𝘢 𝘩𝘪𝘯𝘥𝘪 𝘮𝘢𝘪𝘱𝘢𝘨𝘵𝘢𝘯𝘨𝘨𝘰𝘭 𝘢𝘯𝘨 𝘬𝘢𝘯𝘪𝘭𝘢𝘯𝘨 𝘮𝘨𝘢 𝘴𝘢𝘳𝘪𝘭𝘪. 𝘏𝘶𝘮𝘢𝘵𝘰𝘭 𝘬𝘢 𝘯𝘨 𝘸𝘢𝘭𝘢𝘯𝘨 𝘬𝘪𝘯𝘪𝘬𝘪𝘭𝘪𝘯𝘨𝘢𝘯, 𝘢𝘵 𝘪𝘱𝘢𝘨𝘵𝘢𝘯𝘨𝘨𝘰𝘭 𝘢𝘯𝘨 𝘬𝘢𝘳𝘢𝘱𝘢𝘵𝘢𝘯 𝘯𝘨 𝘮𝘨𝘢 𝘮𝘢𝘩𝘪𝘩𝘪𝘳𝘢𝘱 𝘢𝘵 𝘯𝘢𝘯𝘨𝘢𝘯𝘨𝘢𝘪𝘭𝘢𝘯𝘨𝘢𝘯. 𝗞𝗔𝗪𝗜𝗞𝗔𝗔𝗡 𝟯𝟭:𝟴–𝟵

Tama ba para sa mga Kristiyano ang magprotesta?

Isa itong malaking katanungan na bumabagabag sa mga mananampalataya ngayon. May ilang nagsasabing dapat ay nakatuon lamang ang mga Kristiyano sa ebanghelyo at sa mga bagay na espirituwal. Hindi sila dapat makialam sa mga bagay na politikal, at lalong hindi sila dapat makisali sa pagprotesta sa mga polisiya ng gobyerno. May mga nangangatwiran naman na kung tungkol sa mga mahihirap at nagigipit ang isyu, kailangang makilahok ng mga Kristiyano batay sa kanilang konsiyensya. Saan dapat manindigan ang iglesya?

Sa bandang dulo ng aklat ng Kawikaan, sa gitna ng mga pangaral laban sa paglalasing at ng mahabang paglalarawan sa isang mabuting babae, makikita ang dalawang kautusang panlipunan: ang pagtatanggol sa hindi maipagtatanggol ang kanilang mga sarili at pagtatanggol sa mga karapatan ng mga mahihirap at nangangailangan.

Ang mga talatang ito ay may nakakapangilabot na bunga sa kasaysayan. Ilang taon bago ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig, alam na ng iglesya sa Alemanya o 𝘎𝘦𝘳𝘮𝘢𝘯𝘺 ang ilan sa mga pagtatangkang gawing teolohiya ang pagiging mataas na lahi ng mga Aryan laban sa lahi ng mga Judio. Karamihan sa mga pastor, pari, dalubhasa sa teolohiya, at iglesya ay nanahimik. Noong ipinasa ni Hitler ang batas na naging legal na batayan para patayin ang milyun-milyong mga tao, hindi pa rin nakapagsalita ang iglesya. Maliban sa iilang matatapang na nagsalita at nagbuwis ng kanilang buhay, hindi malilimutan ng kasaysayan ang katahimikan ng mga Kristiyanong Aleman sa panahong kailangang marinig ng lahat ang kanilang tinig. Nang matapos na ang giyera, binalikan at pinag-isipan ng iglesya sa Alemanya ang Kawikaan 31:8–9 at napagtanto nila kung paano sila naging kasabwat sa mga kalupitang ginawa ng mga Nazi dahil sa kanilang pananahimik.

Tama ba para sa mga Kristiyano ang magprotesta? Oo.

Kapag nasa panganib na ang buhay ng mga tao, kapag pinagkakaitan ng hustisya ang mga mahihirap at mga nagigipit, kapag walang pagpapahalaga ang mga polisiya ng gobyerno para sa mga mahihina at walang kakayahan, kailangang iparinig ng mga Kristiyano ang kanilang boses para sa mga taong hindi maipagtatanggol ang kanilang mga sarili at para sa kapakanan ng mga mahihirap. Ito ang tinatawag nating pagpoprotesta.

Dahil madalas na inuugnay ang pamamahayag sa publiko sa panggugulo, hindi naging maganda ang pagtanggap ng mga Kristiyano sa pagpoprotesta. Ngunit hindi ito ang laging nangyayari. Ayon sa mga sosyologo, mayroong 198 na paraan upang makapagprotesta nang mapayapa at may paggalang. Maaring gawing simple ang pagpoprotesta gaya ng pagpapatala ng pagtutol mo sa isang polisiya ng gobyerno, pakikipag-usap sa iyong kongresista tungkol sa posisyon mo sa bagong panukalang-batas, o pagsasalita tungkol sa pangangailangan ng mas mahigpit na batas laban sa 𝘤𝘩𝘪𝘭𝘥 𝘵𝘳𝘢𝘧𝘧𝘪𝘤𝘬𝘪𝘯𝘨. Minsan, ang pagprotesta ay maaaring ipakita sa pribadong hindi pagsunod gaya ng ginawa ng mga komadronang Judio noong tumutol silang patayin ang mga bagong silang na sanggol na lalaki (Exodus 1:15–22). Sa ibang pagkakataon naman, maipapakita ito sa matapang na pagharap sa panganib para sa kapakanan ng ilang libong taong maaaring mamatay kung wala kang gagawin, gaya ng nangyari kay Ester (Ester 4:12–17).

Ang tanong ay hindi kung dapat bang magprotesta ang mga Kristiyano. Ang ating tapat na pagsunod sa katuwiran at hustisya na ayon sa Bibliya, na ipinapahayag natin sa publiko, ay humihingi ng pagsasalita at pagtatanggol sa karapatan ng mga nagigipit kung kinakailangan. Ang tunay na tanong ay kung paano tayo magpoprotesta sa paraang naaayon sa ebanghelyo na ipinahahayag natin sa mundo bilang mga Kristiyano. Sa madaling salita, ang dapat nating isipin ay ang paraan ng ating pagpoprotesta at ang kondisyon ng ating mga puso kapag hindi tayo sumasang-ayon sa mga polisiya ng gobyerno.

𝟭. 𝗠𝗮𝗴𝗽𝗿𝗼𝘁𝗲𝘀𝘁𝗮 𝗸𝗮𝗽𝗮𝗴 𝗴𝗶𝗻𝗮𝘄𝗮𝗻𝗴 𝗯𝗮𝘁𝗮𝘀 𝗮𝗻𝗴 𝗵𝗶𝗻𝗱𝗶 𝗽𝗮𝗴𝘀𝘂𝗻𝗼𝗱 𝘀𝗮 𝗗𝗶𝘆𝗼𝘀.
𝘚𝘶𝘮𝘢𝘨𝘰𝘵 𝘴𝘪𝘭𝘢𝘯𝘨 𝘵𝘢𝘵𝘭𝘰, “𝘔𝘢𝘩𝘢𝘭 𝘯𝘢 𝘏𝘢𝘳𝘪, 𝘸𝘢𝘭𝘢 𝘱𝘰 𝘬𝘢𝘮𝘪𝘯𝘨 𝘮𝘢𝘴𝘢𝘴𝘢𝘣𝘪 𝘵𝘶𝘯𝘨𝘬𝘰𝘭 𝘥𝘪𝘺𝘢𝘯. 𝘒𝘶𝘯𝘨 𝘵𝘢𝘭𝘢𝘨𝘢 𝘱𝘰𝘯𝘨 𝘨𝘢𝘯𝘺𝘢𝘯 𝘢𝘯𝘨 𝘮𝘢𝘯𝘨𝘺𝘢𝘺𝘢𝘳𝘪, 𝘪𝘭𝘪𝘭𝘪𝘨𝘵𝘢𝘴 𝘬𝘢𝘮𝘪 𝘯𝘨 𝘋𝘪𝘺𝘰𝘴 𝘯𝘢 𝘢𝘮𝘪𝘯𝘨 𝘱𝘪𝘯𝘢𝘨𝘭𝘪𝘭𝘪𝘯𝘨𝘬𝘶𝘳𝘢𝘯 𝘮𝘶𝘭𝘢 𝘴𝘢 𝘯𝘢𝘨𝘭𝘢𝘭𝘢𝘨𝘢𝘣𝘭𝘢𝘣 𝘯𝘢 𝘩𝘶𝘳𝘯𝘰. 𝘐𝘭𝘪𝘭𝘪𝘨𝘵𝘢𝘴 𝘯𝘪𝘺𝘢 𝘬𝘢𝘮𝘪 𝘮𝘶𝘭𝘢 𝘴𝘢 𝘪𝘯𝘺𝘰𝘯𝘨 𝘮𝘨𝘢 𝘬𝘢𝘮𝘢𝘺. 𝘗𝘦𝘳𝘰 𝘬𝘶𝘯𝘨 𝘩𝘪𝘯𝘥𝘪 𝘮𝘢𝘯 𝘯𝘪𝘺𝘢 𝘬𝘢𝘮𝘪 𝘪𝘭𝘪𝘨𝘵𝘢𝘴, 𝘨𝘶𝘴𝘵𝘰 𝘯𝘢𝘮𝘪𝘯𝘨 𝘮𝘢𝘭𝘢𝘮𝘢𝘯 𝘮𝘰 𝘯𝘢 𝘩𝘪𝘯𝘥𝘪 𝘱𝘢 𝘳𝘪𝘯 𝘬𝘢𝘮𝘪 𝘮𝘢𝘨𝘭𝘪𝘭𝘪𝘯𝘨𝘬𝘰𝘥 𝘴𝘢 𝘪𝘺𝘰𝘯𝘨 𝘮𝘨𝘢 𝘥𝘪𝘺𝘰𝘴 𝘰 𝘴𝘢𝘴𝘢𝘮𝘣𝘢 𝘴𝘢 𝘳𝘦𝘣𝘶𝘭𝘵𝘰𝘯𝘨 𝘨𝘪𝘯𝘵𝘰 𝘯𝘢 𝘪𝘱𝘪𝘯𝘢𝘵𝘢𝘺𝘰 𝘯𝘪𝘯𝘺𝘰.” 𝗗𝗔𝗡𝗜𝗘𝗟 𝟯:𝟭𝟲–𝟭𝟴

𝘋𝘪𝘯𝘢𝘭𝘢 𝘯𝘪𝘭𝘢 𝘢𝘯𝘨 𝘮𝘨𝘢 𝘢𝘱𝘰𝘴𝘵𝘰𝘭 𝘥𝘰𝘰𝘯 𝘴𝘢 𝘒𝘰𝘳𝘵𝘦 𝘯𝘨 𝘮𝘨𝘢 𝘑𝘶𝘥𝘪𝘰. 𝘚𝘪𝘯𝘢𝘣𝘪 𝘯𝘨 𝘱𝘶𝘯𝘰𝘯𝘨 𝘱𝘢𝘳𝘪 𝘴𝘢 𝘬𝘢𝘯𝘪𝘭𝘢, “𝘏𝘪𝘯𝘥𝘪 𝘣𝘢ʼ𝘵 𝘱𝘪𝘯𝘢𝘨𝘣𝘢𝘸𝘢𝘭𝘢𝘯 𝘯𝘢 𝘯𝘢𝘮𝘪𝘯 𝘬𝘢𝘺𝘰𝘯𝘨 𝘮𝘢𝘯𝘨𝘢𝘳𝘢𝘭 𝘵𝘶𝘯𝘨𝘬𝘰𝘭 𝘬𝘢𝘺 𝘑𝘦𝘴𝘶𝘴? 𝘗𝘦𝘳𝘰 𝘵𝘪𝘯𝘨𝘯𝘢𝘯 𝘯𝘪𝘯𝘺𝘰 𝘢𝘯𝘨 𝘪𝘯𝘺𝘰𝘯𝘨 𝘨𝘪𝘯𝘢𝘸𝘢! 𝘒𝘶𝘮𝘢𝘭𝘢𝘵 𝘯𝘢 𝘢𝘯𝘨 𝘪𝘯𝘺𝘰𝘯𝘨 𝘢𝘳𝘢𝘭 𝘴𝘢 𝘣𝘶𝘰𝘯𝘨 𝘑𝘦𝘳𝘶𝘴𝘢𝘭𝘦𝘮, 𝘢𝘵 𝘬𝘢𝘮𝘪 𝘱𝘢 𝘢𝘯𝘨 𝘱𝘪𝘯𝘢𝘨𝘣𝘪𝘣𝘪𝘯𝘵𝘢𝘯𝘨𝘢𝘯 𝘯𝘪𝘯𝘺𝘰𝘯𝘨 𝘱𝘶𝘮𝘢𝘵𝘢𝘺 𝘴𝘢 𝘬𝘢𝘯𝘺𝘢!” 𝘚𝘶𝘮𝘢𝘨𝘰𝘵 𝘴𝘪 𝘗𝘦𝘥𝘳𝘰 𝘢𝘵 𝘢𝘯𝘨 𝘬𝘢𝘯𝘺𝘢𝘯𝘨 𝘮𝘨𝘢 𝘬𝘢𝘴𝘢𝘮𝘢, “𝘈𝘯𝘨 𝘋𝘪𝘺𝘰𝘴 𝘢𝘯𝘨 𝘥𝘢𝘱𝘢𝘵 𝘯𝘢𝘮𝘪𝘯𝘨 𝘴𝘶𝘯𝘥𝘪𝘯, 𝘢𝘵 𝘩𝘪𝘯𝘥𝘪 𝘢𝘯𝘨 𝘵𝘢𝘰. 𝗠𝗚𝗔 𝗚𝗔𝗪𝗔 𝟱:𝟮𝟳–𝟮𝟵

Nang magpatayo si Nebucadnezar ng malaking rebultong ginto sa Babilonia at nag-utos na dapat lumuhod ang lahat sa hudyat ng musika, lihim na tumutol dito sina Shadrac, Meshac, at Abednego. Paglabag sa ikalawang utos ng Diyos ang idolatriya o pagsamba sa diyos-diyosan, kung kaya't tumanggi ang tatlong Hebreo na sundin ito—kahit pa kamatayan ang maaaring maging kapalit. Nakapagtatakang hindi nila sinabi sa iba ang pasya nilang hindi sumamba sa diyos-diyosan. Nalaman lamang ito ng hari dahil may ilang taga-Chaldea na nagsabi nito sa kanya.
Ang kwento nina Shadrac, Meshac, at Abednego ay nagbigay sa atin ng hindi bababa sa tatlong paraan ng pagprotesta:

• Una, hindi natin kailangang ipaalam sa lahat ang pagtutol natin sa mga polisiya ng gobyerno. May ilang taong nagpoprotesta sa bawat bagay na ginagawa ng gobyerno. Nakakapagod ang paraang ito ng pakikilahok sa politika ng ating bansa. Kung hindi naman kasalanan o hindi nagpapakita ng kawalan ng katarungan, huwag mo na lang ito bigyan ng pansin.
• Pangalawa, kung mapansin ng publiko ang tahimik mong pagpoprotesta, maging handa kang panindigan ang mga paniniwala mo. May mga isyung karapat-dapat pagbuwisan ng buhay, mayroon ding hindi. Piliin mo ang pagpoprotestahan mo.
• Pangatlo, ipagpatuloy ang pagrespeto at paggalang. Ang suliranin nina Shadrac, Meshac, at Abednego ay tungkol sa paninindigan nila sa kanilang paniniwala. Magalang nilang ipinahayag ang kalagayan nila sa hari nang hindi siya sadyang ginagalit. Nang mailigtas sila mula sa hurno, kinilala ng hari ang Diyos at naging kakampi nila ang hari sa kanilang pananampalataya.

Ganito rin ang nangyari kay Pedro at sa mga apostol sa ikalimang kabanata ng Mga Gawa. Matapos silang arestuhin dahil sa pangangaral tungkol kay Jesus sa naunang kabanata, si Pedro at ang mga kasama niya ay muling inaresto. Tulad ng nangyari sa naunang pag-aresto, sinabi nila na mas gugustuhin nilang sundin ang Diyos kaysa ang tao. Ang pagtutol nila laban sa pinakamataas na relihiyosong awtoridad sa Judea ay nagmula sa kagustuhan nilang sumunod sa Diyos.
Nagwakas ang ikalimang kabanata ng Mga Gawa sa panggugulpi sa mga apostol. Subalit sa halip na umatras, nagdiwang sila sa kanilang pakikibahagi sa pagdurusa ni Cristo at patuloy pa rin silang nangaral.

Ano ang bagay na pinagprotestahan mo dati? Bakit mo ito ginawa?

𝟮. 𝗠𝗮𝗴𝗽𝗿𝗼𝘁𝗲𝘀𝘁𝗮 𝗸𝗮𝗽𝗮𝗴 𝗻𝗮𝘀𝗮 𝗽𝗮𝗻𝗴𝗮𝗻𝗶𝗯 𝗮𝗻𝗴 𝗺𝗴𝗮 𝘄𝗮𝗹𝗮𝗻𝗴 𝗸𝗮𝗸𝗮𝘆𝗮𝗵𝗮𝗻𝗴 𝗶𝗽𝗮𝗴𝘁𝗮𝗻𝗴𝗴𝗼𝗹 𝗮𝗻𝗴 𝗸𝗮𝗻𝗶𝗹𝗮𝗻𝗴 𝘀𝗮𝗿𝗶𝗹𝗶.
𝘐𝘵𝘰 𝘯𝘢𝘮𝘢𝘯 𝘢𝘯𝘨 𝘪𝘱𝘪𝘯𝘢𝘴𝘢𝘣𝘪 𝘯𝘪𝘺𝘢 𝘬𝘢𝘺 𝘌𝘴𝘵𝘦𝘳, “𝘏𝘶𝘸𝘢𝘨 𝘮𝘰𝘯𝘨 𝘪𝘴𝘪𝘱𝘪𝘯𝘨 𝘪𝘬𝘢𝘸 𝘭𝘢𝘯𝘨 𝘴𝘢 𝘭𝘢𝘩𝘢𝘵 𝘯𝘨 𝘑𝘶𝘥𝘪𝘰 𝘢𝘯𝘨 𝘮𝘢𝘬𝘢𝘬𝘢𝘭𝘪𝘨𝘵𝘢𝘴 𝘥𝘢𝘩𝘪𝘭 𝘴𝘢 𝘱𝘢𝘭𝘢𝘴𝘺𝘰 𝘬𝘢 𝘯𝘢𝘬𝘢𝘵𝘪𝘳𝘢. 𝘚𝘢𝘱𝘢𝘨𝘬𝘢𝘵 𝘬𝘢𝘩𝘪𝘵 𝘯𝘢 𝘮𝘢𝘯𝘢𝘩𝘪𝘮𝘪𝘬 𝘬𝘢 𝘴𝘢 𝘱𝘢𝘯𝘢𝘩𝘰𝘯𝘨 𝘪𝘵𝘰, 𝘮𝘢𝘺 𝘪𝘣𝘢𝘯𝘨 𝘵𝘶𝘵𝘶𝘭𝘰𝘯𝘨 𝘢𝘵 𝘮𝘢𝘨𝘭𝘪𝘭𝘪𝘨𝘵𝘢𝘴 𝘴𝘢 𝘮𝘨𝘢 𝘑𝘶𝘥𝘪𝘰, 𝘱𝘦𝘳𝘰 𝘪𝘬𝘢𝘸 𝘢𝘵 𝘢𝘯𝘨 𝘮𝘨𝘢 𝘬𝘢𝘮𝘢𝘨-𝘢𝘯𝘢𝘬 𝘮𝘰 𝘢𝘺 𝘮𝘢𝘮𝘢𝘮𝘢𝘵𝘢𝘺. 𝘉𝘢𝘬𝘢 𝘯𝘨𝘢 𝘬𝘢𝘺𝘢 𝘬𝘢 𝘨𝘪𝘯𝘢𝘸𝘢𝘯𝘨 𝘳𝘦𝘺𝘯𝘢 𝘢𝘺 𝘱𝘢𝘳𝘢 𝘮𝘢𝘪𝘭𝘪𝘨𝘵𝘢𝘴 𝘮𝘰 𝘢𝘯𝘨 𝘬𝘢𝘱𝘸𝘢 𝘮𝘰 𝘮𝘨𝘢 𝘑𝘶𝘥𝘪𝘰.” 𝗘𝗦𝗧𝗘𝗥 𝟰:𝟭𝟯–𝟭𝟰

Nang magpasa ng batas si Haring Ahasuerus, dahil sa panghihimok ni Haman na patayin ang mga Judio sa buong imperyo ng Media at Persia, nalagay sa panganib ang buhay nina Ester, Mordecai at libu-libo pang iba. Hindi totoo ang akusasyon ni Haman. Sinabi niya sa hari na hindi sinusunod ng mga Judio ang mga batas ng hari kung kaya't hindi tamang pabayaan niya ang mga ito (Ester 3:8). Ang totoo, galit lamang siya kay Mordecai dahil hindi ito lumuluhod sa kanya (Ester 3:1–6).

Pinakiusapan ni Mordecai si Ester na umapela sa hari para sa kapakanan ng kanilang mamamayan. Kung walang magtatanggol sa kanila sa harap ng hari, mamamatay silang lahat. Nang ginawa ito ni Ester, nilagay niya sa panganib ang kanyang sarili upang mailigtas ang mga Judio sa buong imperyo ng Media at Persia. Sa palagay mo, paano natin maisasagawa sa panahon ngayon ang pamamaraang isinagawa ni Ester?

𝟯. 𝗠𝗮𝗴𝗽𝗿𝗼𝘁𝗲𝘀𝘁𝗮 𝗻𝗮𝗻𝗴 𝗺𝗮𝗽𝗮𝘆𝗮𝗽𝗮.
𝘒𝘢𝘺𝘢 𝘪𝘱𝘪𝘯𝘢𝘵𝘢𝘸𝘢𝘨 𝘯𝘪 𝘈𝘩𝘢𝘣 𝘴𝘪 𝘖𝘣𝘢𝘥𝘪𝘢𝘴 𝘯𝘢 𝘴𝘪𝘺𝘢𝘯𝘨 𝘯𝘢𝘮𝘢𝘮𝘢𝘩𝘢𝘭𝘢 𝘴𝘢 𝘱𝘢𝘭𝘢𝘴𝘺𝘰 𝘯𝘪𝘺𝘢. (𝘚𝘪 𝘖𝘣𝘢𝘥𝘪𝘢𝘴 𝘢𝘺 𝘭𝘶𝘣𝘰𝘴 𝘯𝘢 𝘨𝘶𝘮𝘢𝘨𝘢𝘭𝘢𝘯𝘨 𝘴𝘢 𝘗𝘈𝘕𝘎𝘐𝘕𝘖𝘖𝘕. 𝘕𝘢𝘯𝘨 𝘱𝘪𝘯𝘢𝘱𝘢𝘵𝘢𝘺 𝘯𝘪 𝘑𝘦𝘻𝘦𝘣𝘦𝘭 𝘢𝘯𝘨 𝘮𝘨𝘢 𝘱𝘳𝘰𝘱𝘦𝘵𝘢 𝘯𝘨 𝘗𝘈𝘕𝘎𝘐𝘕𝘖𝘖𝘕, 𝘪𝘵𝘪𝘯𝘢𝘨𝘰 𝘯𝘪 𝘖𝘣𝘢𝘥𝘪𝘢𝘴 𝘢𝘯𝘨 100 𝘱𝘳𝘰𝘱𝘦𝘵𝘢 𝘴𝘢 𝘥𝘢𝘭𝘢𝘸𝘢𝘯𝘨 𝘬𝘸𝘦𝘣𝘢, 50 𝘣𝘢𝘸𝘢𝘵 𝘬𝘸𝘦𝘣𝘢, 𝘢𝘵 𝘣𝘪𝘯𝘪𝘨𝘺𝘢𝘯 𝘯𝘪𝘺𝘢 𝘴𝘪𝘭𝘢 𝘯𝘨 𝘱𝘢𝘨𝘬𝘢𝘪𝘯 𝘢𝘵 𝘵𝘶𝘣𝘪𝘨 𝘥𝘰𝘰𝘯.) 𝟭 𝗛𝗔𝗥𝗜 𝟭𝟴:𝟯–𝟰

Hindi lahat ng uri ng protesta ay nanggugulo. May isang paraan ng pagprotesta na hindi gumagamit ng dahas. Tulad ito ng paghawak ng mga placard, pagtatalumpati, o pagpapalabas ng sining at tula para iparating ang mensahe tungkol sa isang usapin at sa kawalan ng katarungan. Ang layunin nito ay maiparating ang mensahe nang walang dahas o panggugulo ng publiko.

Ganito mismo ang ginawa ni Obadias. Kahit naglilingkod siya sa ilalim ng marahas na rehimen nila Ahab at Jezebel, gumawa siya ng isang lihim na operasyon para iligtas at itago ang 100 sa mga propeta ni Yahweh. Sa labas, pinapanatili niya ang kapayapaan; sa loob, tahimik siyang nagpoprotesta laban sa pagpatay sa mga propeta ni Yahweh. Itinuturo sa atin ng mga pagkilos ni Obadias na maaaring makapagprotesta nang tahimik laban sa mga masasamang rehimen upang maiwasan ang pagdanak ng dugo. Ano ang ginawa ni Obadias upang iligtas ang mga propeta?

𝟰. 𝗠𝗮𝗴𝗽𝗿𝗼𝘁𝗲𝘀𝘁𝗮 𝘂𝗽𝗮𝗻𝗴 𝗺𝗮𝗴𝗱𝘂𝗹𝗼𝘁 𝗻𝗴 𝗽𝗮𝗻𝗮𝗻𝗮𝗴𝘂𝘁𝗮𝗻.
𝘒𝘪𝘯𝘢𝘶𝘮𝘢𝘨𝘢𝘩𝘢𝘯, 𝘯𝘢𝘨-𝘶𝘵𝘰𝘴 𝘢𝘯𝘨 𝘮𝘨𝘢 𝘰𝘱𝘪𝘴𝘺𝘢𝘭 𝘴𝘢 𝘮𝘨𝘢 𝘱𝘶𝘭𝘪𝘴 𝘯𝘢 𝘱𝘢𝘭𝘢𝘺𝘢𝘪𝘯 𝘯𝘢 𝘴𝘪𝘯𝘢 𝘗𝘢𝘣𝘭𝘰. 𝘈𝘵 𝘪𝘵𝘰ʼ𝘺 𝘪𝘣𝘪𝘯𝘢𝘭𝘪𝘵𝘢 𝘯𝘨 𝘨𝘶𝘸𝘢𝘳𝘥𝘺𝘢 𝘬𝘢𝘺 𝘗𝘢𝘣𝘭𝘰. 𝘚𝘪𝘯𝘢𝘣𝘪 𝘯𝘪𝘺𝘢, “𝘕𝘢𝘨𝘱𝘢𝘶𝘵𝘰𝘴 𝘢𝘯𝘨 𝘮𝘨𝘢 𝘰𝘱𝘪𝘴𝘺𝘢𝘭 𝘯𝘢 𝘱𝘢𝘭𝘢𝘺𝘢𝘪𝘯 𝘯𝘢 𝘬𝘢𝘺𝘰. 𝘒𝘢𝘺𝘢 𝘮𝘢𝘢𝘢𝘳𝘪 𝘯𝘢 𝘬𝘢𝘺𝘰𝘯𝘨 𝘭𝘶𝘮𝘢𝘣𝘢𝘴 𝘢𝘵 𝘶𝘮𝘢𝘭𝘪𝘴 𝘯𝘢𝘯𝘨 𝘮𝘢𝘱𝘢𝘺𝘢𝘱𝘢.” 𝘗𝘦𝘳𝘰 𝘴𝘪𝘯𝘢𝘣𝘪 𝘯𝘪 𝘗𝘢𝘣𝘭𝘰 𝘴𝘢 𝘮𝘨𝘢 𝘱𝘶𝘭𝘪𝘴 𝘯𝘢 𝘪𝘯𝘶𝘵𝘶𝘴𝘢𝘯, “𝘕𝘪𝘭𝘢𝘣𝘢𝘨 𝘯𝘨 𝘮𝘨𝘢 𝘰𝘱𝘪𝘴𝘺𝘢𝘭 𝘢𝘯𝘨 𝘬𝘢𝘶𝘵𝘶𝘴𝘢𝘯 𝘯𝘨 𝘙𝘰𝘮𝘢 𝘥𝘢𝘩𝘪𝘭 𝘪𝘱𝘪𝘯𝘢𝘩𝘢𝘨𝘶𝘱𝘪𝘵 𝘯𝘪𝘭𝘢 𝘬𝘢𝘮𝘪 𝘴𝘢 𝘱𝘶𝘣𝘭𝘪𝘬𝘰 𝘢𝘵 𝘪𝘱𝘪𝘯𝘢𝘣𝘪𝘭𝘢𝘯𝘨𝘨𝘰 𝘯𝘢𝘯𝘨 𝘸𝘢𝘭𝘢𝘯𝘨 𝘱𝘢𝘨𝘭𝘪𝘭𝘪𝘵𝘪𝘴, 𝘬𝘢𝘩𝘪𝘵 𝘯𝘢 𝘮𝘨𝘢 𝘙𝘰𝘮𝘢𝘯𝘰 𝘬𝘢𝘮𝘪. 𝘈𝘵 𝘯𝘨𝘢𝘺𝘰𝘯 𝘨𝘶𝘴𝘵𝘰 𝘯𝘪𝘭𝘢𝘯𝘨 𝘱𝘢𝘭𝘢𝘺𝘢𝘪𝘯 𝘬𝘢𝘮𝘪 𝘯𝘢𝘯𝘨 𝘱𝘢𝘭𝘪𝘩𝘪𝘮. 𝘏𝘪𝘯𝘥𝘪 𝘮𝘢𝘢𝘢𝘳𝘪! 𝘚𝘪𝘭𝘢 𝘮𝘪𝘴𝘮𝘰𝘯𝘨 𝘮𝘨𝘢 𝘰𝘱𝘪𝘴𝘺𝘢𝘭 𝘢𝘯𝘨 𝘥𝘢𝘱𝘢𝘵 𝘱𝘶𝘮𝘶𝘯𝘵𝘢 𝘳𝘪𝘵𝘰 𝘢𝘵 𝘮𝘢𝘨𝘱𝘢𝘭𝘢𝘺𝘢 𝘴𝘢 𝘢𝘮𝘪𝘯.” 38𝘒𝘢𝘺𝘢 𝘣𝘶𝘮𝘢𝘭𝘪𝘬 𝘢𝘯𝘨 𝘮𝘨𝘢 𝘱𝘶𝘭𝘪𝘴 𝘴𝘢 𝘮𝘨𝘢 𝘰𝘱𝘪𝘴𝘺𝘢𝘭 𝘢𝘵 𝘪𝘱𝘪𝘯𝘢𝘢𝘭𝘢𝘮 𝘴𝘢 𝘬𝘢𝘯𝘪𝘭𝘢 𝘢𝘯𝘨 𝘴𝘪𝘯𝘢𝘣𝘪 𝘯𝘪 𝘗𝘢𝘣𝘭𝘰. 𝘕𝘢𝘯𝘨 𝘮𝘢𝘭𝘢𝘮𝘢𝘯 𝘯𝘪𝘭𝘢𝘯𝘨 𝘮𝘨𝘢 𝘙𝘰𝘮𝘢𝘯𝘰 𝘱𝘢𝘭𝘢 𝘴𝘪𝘯𝘢 𝘗𝘢𝘣𝘭𝘰, 𝘯𝘢𝘵𝘢𝘬𝘰𝘵 𝘴𝘪𝘭𝘢. 𝗠𝗚𝗔 𝗚𝗔𝗪𝗔 𝟭𝟲:𝟯𝟱–𝟯𝟴

Matapos ipangaral nina Pablo at Silas ang ebanghelyo sa Filipos at palayain ang batang babae mula sa masasamang espiritu, hinila sila ng nagmamay-ari ng mga alipin at dinala sa bayan, inakusahan sila ng panggugulo, inudyok ang mga tao upang hagupitin sila, at ipinakulong sila. Hindi nila alam na si Pablo ay isang mamamayan ng Roma. Ayon sa batas ng mga Taga-Roma, ang isang mamamayan ng Roma ay hindi maaaring hagupitin at ibilanggo nang hindi nililitis. Ang mga opisyal ng gobyerno na lalabag dito ay maaaring matanggal sa puwesto. Dahil sa hindi pagpayag ni Pablo na mapalaya nang tahimik, pinapanagot niya ang mga opisyal sa kanilang ginawa. Nais niyang aminin nila sa publiko ang kawalan ng hustisya na naganap sa ilalim ng kanilang pamamahala.

Minsan sa ganitong paraan nakikita ang pagpoprotesta. Hindi ito ginagawa upang ipahiya, insultuhin, o ibaba ang mga taong nasa posisyon ng kapangyarihan kundi upang papanagutin sila at hingin na isakatuparan nila ang kanilang tungkulin sa publiko sa makatuwirang pamamaraan. Sa madaling salita ang ganitong pagpoprotesta ay paghingi sa mga tao sa gobyerno na kilalanin at tuparin ang kanilang tungkulin sa mga taong pinangakuan nila ng paglilingkod. Bakit isa itong mahalagang paraan ng pagpoprotesta?

Sa palagay mo, paano natin ito magagawa sa paraang mapakikinggan ang ating mga hinaing?

𝟱. 𝗔𝗻𝗴 𝗽𝗮𝗴𝗽𝗿𝗼𝘁𝗲𝘀𝘁𝗮 𝗮𝘆 𝗶𝘀𝗮 𝗹𝗮𝗺𝗮𝗻𝗴 𝘀𝗮 𝗺𝗴𝗮 𝗽𝗮𝗿𝗮𝗮𝗻 𝗻𝗮 𝗺𝗮𝗮𝗮𝗿𝗶𝗻𝗴 𝗽𝗶𝗹𝗶𝗶𝗻.
𝘖 𝘋𝘪𝘺𝘰𝘴, 𝘱𝘢𝘵𝘢𝘺𝘪𝘯 𝘯ʼ𝘺𝘰 𝘴𝘢𝘯𝘢 𝘢𝘯𝘨 𝘮𝘢𝘴𝘢𝘴𝘢𝘮𝘢! 𝘓𝘶𝘮𝘢𝘺𝘰 𝘴𝘢𝘯𝘢 𝘴𝘢 𝘢𝘬𝘪𝘯 𝘢𝘯𝘨 𝘮𝘨𝘢 𝘮𝘢𝘮𝘢𝘮𝘢𝘵𝘢𝘺-𝘵𝘢𝘰! 𝘕𝘢𝘨𝘴𝘢𝘴𝘢𝘭𝘪𝘵𝘢 𝘴𝘪𝘭𝘢 𝘯𝘨 𝘮𝘢𝘴𝘢𝘮𝘢 𝘭𝘢𝘣𝘢𝘯 𝘴𝘢 𝘪𝘯𝘺𝘰. 𝘉𝘪𝘯𝘢𝘣𝘢𝘯𝘨𝘨𝘪𝘵 𝘯𝘪𝘭𝘢 𝘢𝘯𝘨 𝘪𝘯𝘺𝘰𝘯𝘨 𝘱𝘢𝘯𝘨𝘢𝘭𝘢𝘯 𝘴𝘢 𝘸𝘢𝘭𝘢𝘯𝘨 𝘬𝘢𝘣𝘶𝘭𝘶𝘩𝘢𝘯. 𝘗𝘈𝘕𝘎𝘐𝘕𝘖𝘖𝘕, 𝘬𝘪𝘯𝘢𝘮𝘶𝘮𝘶𝘩𝘪𝘢𝘯 𝘬𝘰 𝘢𝘯𝘨 𝘮𝘨𝘢 𝘯𝘢𝘮𝘶𝘮𝘶𝘩𝘪 𝘴𝘢 𝘪𝘯𝘺𝘰. 𝘒𝘪𝘯𝘢𝘴𝘶𝘴𝘶𝘬𝘭𝘢𝘮𝘢𝘯 𝘬𝘰 𝘢𝘯𝘨 𝘮𝘨𝘢 𝘬𝘶𝘮𝘢𝘬𝘢𝘭𝘢𝘣𝘢𝘯 𝘴𝘢 𝘪𝘯𝘺𝘰. 𝘓𝘢𝘣𝘪𝘴 𝘬𝘰 𝘴𝘪𝘭𝘢𝘯𝘨 𝘬𝘪𝘯𝘢𝘮𝘶𝘮𝘶𝘩𝘪𝘢𝘯; 𝘪𝘣𝘪𝘯𝘪𝘣𝘪𝘭𝘢𝘯𝘨 𝘬𝘰 𝘴𝘪𝘭𝘢𝘯𝘨 𝘮𝘨𝘢 𝘬𝘢𝘢𝘸𝘢𝘺. 𝘖 𝘋𝘪𝘺𝘰𝘴, 𝘴𝘪𝘺𝘢𝘴𝘢𝘵𝘪𝘯 𝘯ʼ𝘺𝘰 𝘢𝘬𝘰, 𝘶𝘱𝘢𝘯𝘨 𝘮𝘢𝘭𝘢𝘮𝘢𝘯 𝘯ʼ𝘺𝘰 𝘢𝘯𝘨 𝘯𝘢𝘴𝘢 𝘱𝘶𝘴𝘰 𝘬𝘰. 𝘚𝘶𝘣𝘶𝘬𝘪𝘯 𝘯ʼ𝘺𝘰 𝘢𝘬𝘰, 𝘢𝘵 𝘢𝘭𝘢𝘮𝘪𝘯 𝘢𝘯𝘨 𝘢𝘬𝘪𝘯𝘨 𝘮𝘨𝘢 𝘪𝘯𝘪𝘪𝘴𝘪𝘱. 𝘛𝘪𝘯𝘨𝘯𝘢𝘯 𝘯ʼ𝘺𝘰 𝘬𝘶𝘯𝘨 𝘢𝘬𝘰 𝘢𝘺 𝘮𝘢𝘺 𝘮𝘢𝘴𝘢𝘮𝘢𝘯𝘨 𝘱𝘢𝘨-𝘶𝘶𝘨𝘢𝘭𝘪, 𝘢𝘵 𝘱𝘢𝘵𝘯𝘶𝘣𝘢𝘺𝘢𝘯 𝘯ʼ𝘺𝘰 𝘢𝘬𝘰 𝘴𝘢 𝘥𝘢𝘢𝘯𝘨 𝘥𝘢𝘱𝘢𝘵 𝘬𝘰𝘯𝘨 𝘵𝘢𝘩𝘢𝘬𝘪𝘯 𝘮𝘢𝘨𝘱𝘢𝘬𝘢𝘪𝘭𝘢𝘯𝘮𝘢𝘯. 𝗦𝗔𝗟𝗠𝗢 𝟭𝟯𝟵:𝟭𝟵–𝟮𝟰

Ang Salmo 139 ay magandang pangwakas para sa pag-uusap tungkol sa pagpoprotesta. Kung titingnan natin ang politikal na kondisyon sa ating bayan, madaling mauwi sa pagkapoot at kawalan ng pag-asa. Ganito rin ang naramdaman ni David. Noong naisip niya ang mga masasamang tao, hiniling niya na puksain na lang sila ng Diyos. Inamin pa niya na kinasusuklaman niya sila at ganap ang pagkamuhi niya sa kanila. Subalit ang paraan niya ng pagwawakas sa kanyang salmo ay nagbibigay sa ating lahat ng katuruan. Sa halip na magalit, nanalangin siya at hiniling sa Diyos na ipakita sa kanya ang nilalaman ng kanyang puso. Paano kung lahat ng galit na naramdaman niya ay nagpapakita na may mali sa kanyang pag-uugali? Magandang itanong din natin ito sa ating mga sarili.

Bagama’t ang pagpoprotesta ay kumplikado, ang isang bagay na dapat tumanin sa ating mga isipan bilang mga Kristiyano ay isa lang ito sa maraming bagay na maaari nating gawin upang patatagin ang ating bayan. Ang pakikilahok natin bilang mga mamamayan ay hindi dapat magsimula sa pagpoprotesta kundi sa pagtatatag ng komunidad, pagboto, pangangampanya para sa mga sinusuportahan nating mga gawain, pagdalo sa mga pagdinig o paglilitis sa komunidad, at iba pa. Kapag may isang kontrobersyal na paksa, bahagi ng tungkulin natin bilang mga mamamayan ang labanan ang mga maling impormasyon at tiyaking tama ang mga nalalaman natin tungkol sa paksang ito. At bilang mga mananampalataya ni Jesus, idinudulog natin ang bagay na ito sa Diyos sa pamamagitan ng pananalangin. Anuman ang gawin natin dahil dito, sumulat man tayo sa kongresista, manahimik, o makilahok sa mga protesta, ang patotoo natin sa publiko ay hindi nadurungisan ng politikal na 𝘢𝘨𝘦𝘯𝘥𝘢 at sa halip ay may tunay na pagnanais na magkaroon ng katuwiran at hustisya.

Tukuyin ang limang praktikal na bagay na magagawa mo upang maipahayag ang pagprotesta o pagkilos.

𝗔𝗣𝗣𝗟𝗜𝗖𝗔𝗧𝗜𝗢𝗡
• Sa palagay mo, nalulugod ba ang Diyos sa uri ng pagprotesta sa iyong bansa? Bakit oo o bakit hindi?
• Sa tingin mo, kailan ka dapat magprotesta at paano mo ito gagawin? Ano ang natutunan mo ngayon at paano mo ito maisasapamuhay sa iyong sitwasyon at sa iyong bansa?
• Kanino mo maaaring ibahagi ang mensaheng ito? Ano ang sasabihin mo sa kanya?

𝗣𝗥𝗔𝗬𝗘𝗥
• Pasalamatan ang Diyos sa karunungan at katapangang ibinibigay Niya sa Kanyang mga mamamayan upang magawa nilang manindigan para sa katuwiran. Ipanalangin na mapuspos ka ng Espiritu at mgkaroon ng kakayahang gawin ang nais Niya sa iyong buhay, komunidad, at bansa.
• Ipanalangin ang kapayapaan sa iyong bansa at ang lakas ng loob na gawin kung ano ang tama.
• Hilingin sa Diyos na magkaroon ng mga taong kayangm manindigan para sa mga nasasaktan at sa mga walangboses sa lipunan. Ipanalangin na magpahayag ang mga mamamayan ng Diyos ng pag-asa at maakay nila ang mga tao
patungo sa Kanya.